In sommige gevallen kan het geven van een presentatie ook een onderdeel zijn van een assessment. Soms is de presentatieopdracht voorafgaand aan het assessment uitgereikt. Dan kan je het thuis voorbereiden. Ook komt het voor dat je tijdens het assessment zelf tijd krijgt om voor te bereiden.
Bij het geven van een presentatie moet je met name op drie zaken letten: de inhoud, je houding en je stem. Wanneer je aan alle drie voldoende aandacht besteed, ligt een goede presentatie binnen handbereik.
Inhoud: pakkend en duidelijk
De inhoud omvat het verhaal dat je vertelt. Dit schrijf je van tevoren op. Je denkt goed na over het doel van de presentatie en je publiek. Ook besteed je in je voorbereiding veel aandacht aan de structuur van je verhaal. Heb je moeite om hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden, dan kun je bijvoorbeeld een schrijfvaardigheid cursus volgen waarin je leert om een verhaal op te bouwen.
Houding: actief en toch rustig
Bij het voorbereiden van een presentatie concentreren de meeste mensen zich op de inhoud, het verhaal dat ze straks zullen vertellen. De manier waarop je presenteert, is echter net zo belangrijk. Je houding en je lichaamstaal bepalen voor een belangrijk deel de informatieoverdracht.
- Ga bijvoorbeeld zo weinig mogelijk met je rug naar het publiek staan. Voorkom dat je voortdurend zit te plukken aan je haar. Probeer je publiek zoveel mogelijk aan te kijken. Oogcontact zorgt voor betrokkenheid.
- Oefen de presentatie thuis voor de spiegel zodat je weet welke houding je tijdens het spreken aanneemt. Let daarbij vooral op je handen. Aan je handen kan je publiek het beste je gespannenheid aflezen. Ga dus niet voortdurend over je handen wrijven of aan je ring of kleding friemelen. Dit leidt je luisteraars af.
- Neem zoveel mogelijk een actieve houding aan. Je armen over elkaar gekruist zorgt bijvoorbeeld voor een statische houding waardoor je een afstand creëert tussen jou en het publiek. Het beste is nog om je armen en handen simpelweg langs je lichaam te laten rusten. Af en toe kun je kleine handbewegingen maken om je verhaal te ondersteunen.
Stem: krachtig en niet te snel
Of je boodschap overkomt, hangt tevens af van je stem: het volume waarmee je spreekt, je intonatie. Neem thuis je presentatie op en beluister deze meerdere keren. Ga na welke zinsdelen je krachtig uitspreekt en welke niet. Met je stem kun je namelijk het belang van bepaalde passages extra onderstrepen. Bedenk van tevoren wat voor invloed zenuwen op je stemgeluid kunnen hebben. Vaak ga je sneller praten of mompelen. Met ademhalingsoefeningen kun je je zenuwen beheersen en je stem controleren. Heb je hier grote moeite mee, dan kan het volgen van een cursus stemgebruik raadzaam zijn. Veel muziekcentra of –scholen bieden naast zanglessen vaak ook cursussen stemgebruik aan.
Jezelf opnemen is ook hier weer bijzonder nuttig. Hoe je overkomt en hoe je denkt over te komen is vaak een wereld van verschil. Dit heeft te maken met het verschil tussen identiteit en reputatie. Hoe anderen jou zien en wat ze van jou weten, bepaalt je reputatie. Wat er intern gebeurt, welke angsten en onzekerheden je hebt, gaan over je identiteit. Kijk een aantal bestaande videofragmenten van jezelf terug en beschrijf objectief wat je ziet. Vervolgens doe je een presentatie oefening en neem je jezelf op. Het makkelijkst is om te beginnen met een onderwerp waar geen voorbereiding voor nodig is. Een minuut lang iets vertellen over een vakantie ervaring bijvoorbeeld. Vervolgens twee minuten over een studie/ werk gerelateerd onderwerp (scriptie, werksucces etc.) en tenslotte een persoonlijke pitch over wie je bent en waar je voor staat.
Bij presenteren is de grootste valkuil het onderschatten van de voorbereiding. Meestal wordt een goede spreker als voorbeeld genomen en gedacht dat iemand nou eenmaal de aangeboren gave heeft om voor een groep te staan. Niets is minder waar. Het gaat om voorbereiden en herhalen. Pas wanneer je het inhoudelijke verhaal hebt opgebouwd, komt er ruimte vrij (letterlijke cognitieve ruimte) om humor te verwerken en jezelf als persoon neer te zetten.
