Het assessment interview is een vast onderdeel van elk assessment en lijkt in veel opzichten op het eerste kennismakingsgesprek van de sollicitatieprocedure. Het is logisch om wat nerveus te zijn voor een assessment interview maar besef je goed dat je zelf ruimte hebt om sturing te geven aan het gesprek. Het is geen eenrichtingsverkeer.
Je gesprekpartners (meestal één of twee gedragsdeskundigen) zullen tijdens het gesprek gericht op zoek gaan naar je persoonlijkheid, achtergrond, loopbaan, ambities en drijfveren. In relatief korte tijd (2 a 3 uur) proberen ze zich een zo compleet mogelijk beeld van je te vormen. De valkuil waar veel mensen in trappen is dat ze bovennatuurlijke gaven toekennen aan de selecteur/ psycholoog. Hij/ zij ziet toch wel dat ik geschikt ben, dat staat toch ook al in mijn CV? Het gaat er om dat je ze helpt om het beeld helder te krijgen.
De eerste indruk is belangrijk. Het oordeel over jou wordt voor een deel gevormd nog voordat het gesprek is begonnen. Onderzoeken wijzen uit dat hoe je overkomt minstens zo belangrijk is als de inhoud van jouw antwoorden. Hoe je overkomt heeft onder andere te maken met je kleding, gedrag, houding, stem en non-verbale communicatie.
In bijna alle sollicitatiegesprekken krijg je te maken met vragen als: “U zegt dat u ervaring heeft met de advisering van particulieren…kunt u daar een voorbeeld van geven?” Of “In uw sollicitatiebrief schrijft u dat u ervaring heeft met…kunt u daar een voorbeeld van geven?” Het is belangrijk om je goed voor te bereiden op dergelijke vragen, want het is lastig om zo’n voorbeeld te bedenken tijdens het gesprek. Hiervoor kan je de STAR-methode gebruiken. STAR staat voor: Situatie, Taak, Actie en Resultaat. Aan de afkorting STAR wordt soms nog een R toegevoegd, die staat voor reflectie. Door te reflecteren verbind je conclusies aan je handelen.
Gedrag uit het recente verleden is de beste voorspeller van toekomstig gedrag. Dat is de kern van de STAR-methode. Het komt er op neer dat je aan de hand van feitelijk (werk)gedrag duidelijk maakt waarom je geschikt bent voor de functie waarnaar je solliciteert.
Als voorbereiding op het sollicitatiegesprek is het verstandig om de STAR-methode thuis te oefenen met bijvoorbeeld een vriend of vriendin. De vaardigheden en eigenschappen die nodig zijn voor de functie waarnaar je solliciteert kun je verbinden aan jouw ervaringen. Kies uit het functieprofiel drie of vier vaardigheden of eigenschappen die naar jouw mening de belangrijkste zijn. Beschrijf bij elke vaardigheid of eigenschap een toepasselijke (werk)situatie uit het recente verleden. Bedenk vervolgens welke taak jij daarin had, welke acties jij persoonlijk hebt ondernomen en ten slotte wat het bereikte resultaat was. Vervolgens kunnen je nog reflecteren op hoe effectief je was en of je het nu wellicht anders zou doen.
Het is ook zeer aan te raden een beter inzicht te verkrijgen in je competenties, welke elementen van werk zeer goed bij je passen (beroepskeuzetest) en ook wat je belangrijk vindt om terug te vinden in werk. Voor dit laatste zou je een werkwaardentest kunnen doen. Hoe beter je weet hoe je in elkaar steekt hoe beter je antwoord zult kunnen geven op de vragen die je gaat krijgen. Het is zeker de investering waard.
Naast het feit dat er veel vragen aan jou worden gesteld, is het uitermate belangrijk om zelf vragen te stellen. Allereerst om meer informatie over de potentiele werkgever te verkrijgen, maar ook om je interesse kenbaar te maken.
Tips voor een succesvol interview
- Weet wat er in jouw sollicitatiebrief en CV staat.
- Vertel geen leugens of halve waarheden.
- Gebruik concrete voorbeelden uit het recente verleden.
- Luister aandachtig en maak contact (knik en maak aantekeningen).
- Houdt op ontspannen manier oogcontact, hierdoor houd je de aandacht vast van de interviewer.
- Laat je nooit provoceren, geef op volwassen en assertieve wijze aan wat je wil zeggen en vraag desnoods om verduidelijking.
- Toon interesse.
- Gebruik humor als je dat normaalgesproken in gesprekken ook doet en weet dat je hier een ontspannen sfeer mee kan creëren.
- Meer dan 1 interviewer? Houdt met beiden oogcontact.
- Neem initiatief en stel vragen, oprechte interesse werkt echt. Denk hier ook van te voren over na. Een kandidaat die geen enkele vraag heeft, lijkt minder gemotiveerd.
- Wees enthousiast en positief.
- Hang niet de vuile was buiten over vorige banen of leidinggevenden.
- Een overdreven sterke handdruk geven kan juist arrogant overkomen. Daarnaast kan een ‘bottenbrekende’ grip voor de ander behoorlijk pijnlijk zijn.
- Voorkom dat je continue jezelf aan het verkopen bent en ga niet constant in de overtuiging.
- Vermijdt de neiging om zaken af te zwakken. Ik heb dat wel goed gedaan, maar het kon wel beter want….
- Te veel en te associatief spreken zorgt voor een minder krachtige indruk. Wees helder en to-the- point.
- Goed inzicht in je eigen zwakke punten is belangrijk, denk vooraf na welke zwakke punten je wil delen en op welke manier je dat gaat doen.
- Spontaniteit en authenticiteit hebben de voorkeur boven instrumenteel en voorgeprogrammeerd gedrag.
- Probeer de sfeer van het gesprek aan te voelen. Soms betekent dit tutoyeren en soms juist niet. Te amicaal wordt vaak minder gewaardeerd.
- Neem een goede open houding aan, zit niet voorover gebogen en houd je armen niet als een schild voor je.
- Teveel irrelevante achtergrondinformatie geven is niet aan te raden. Gebruik het KISS- principe; keep it short and simple.
- Als je het echt niet weet, geef dan dat je om een goed antwoord te kunnen geven iets meer tijd nodig hebt. Je hoeft echt niet alles te weten en op elke vraag een antwoord te hebben.
- Geef zonder irritatie aan waarom je het niet over een bepaald onderwerp wil hebben.
- Analyseer de functie eisen en de blauwdruk van het bedrijf (waar je mogelijk aan de slag gaat).
Voorbereiden op het interview
Een goede voorbereiding is het halve werk. Net als dat je nu veel intelligentie opgaven maakt en hierdoor steeds sneller doorziet wat een mogelijk antwoord is, zo is het ook met je interviewvoorbereiding. Oefenen helpt! Erg nuttig en confronterend is jezelf opnemen met een webcam.
Kies een vraag uit die je wil voorbereiden. Bijvoorbeeld uit onderstaande lijst:
- Waarom denk je dat je geschikt bent voor deze functie?
- Kan je kort een sterk punt en een minder sterk punt toelichten met voorbeelden uit de praktijk?
- Oordeelsvorming is een belangrijke competentie voor deze functie. Kan je een voorbeeld geven waar een beroep werd gedaan op jouw oordeelsvorming?
Je zal merken dat de antwoorden er bij de eerste opname zeker niet soepel uit rollen. Zelfs in een volkomen ontspannen situatie is het niet gebruikelijk voor mensen dat ze zich zo ‘presenteren’. Hoe wordt dit natuurlijker en soepeler? Simpelweg door het te doen. Niet één keer, maar net zo lang tot het jouw verhaal is.
