Wat is omscholen?
Omscholen. Het klinkt nogal drastisch. Je bent bakker en wordt slager. Je staat voor de klas en wordt timmerman. Zo kan het inderdaad gaan. Maar het kan ook veel subtieler. Omscholen hoeft niet altijd te betekenen dat je iets compleet anders gaat doen. Je kunt er ook voor kiezen om talenten en ervaringen die je al hebt op een andere manier te gaan inzetten. Bijvoorbeeld als je van je hobby je werk wilt maken; daarvoor hoef je bijvoorbeeld alleen nog didactische vaardigheden te leren, vakinhoudelijk weet je al heel veel. Zo’n omscholing is minder ingrijpend.
Waarom zou ik me gaan omscholen?
Er zijn legio redenen om je om te scholen en het is in de loop van de tijd meer geaccepteerd. Waar 40 jaar geleden mensen hun hele werkzame leven bij dezelfde baas werkten, vinden we het nu heel normaal om ‘voor een nieuwe uitdaging’ een andere werkgever op te zoeken. Vaak is dat een logische vervolgstap in je carrière.
Maar waarom zou je niet eens een stap verder gaan en het roer helemaal omgooien? De meeste mensen hebben meer talenten en interesses dan die ze in hun werk gebruiken. Door in de loop van de tijd verschillende soorten werk te doen spreek je verschillende aspecten van je persoonlijkheid aan en benut je een brede variatie aan kwaliteiten die je bezit.
Concrete aanleidingen voor een omscholing
Er zijn mensen die zich omscholen omdat ze op hun werk zijn uitgekeken. Of het werk is lichamelijk te zwaar om nog jaren vol te houden. Voor sommigen is de aanleiding dat ze mentaal zijn opgebrand en iets willen wat ze minder energie kost. Sommige mensen snakken er na jaren kantoorwerk naar om van ‘werken met je hoofd’ naar ‘werken met je handen’ te gaan.
Ook een ontslag kan een goede reden zijn om je om te scholen. De coronacrisis heeft een enorme verschuiving veroorzaakt in krapte en overschot aan werk; waar horeca en cultuur vrijwel stil zijn komen te liggen is er in de zorg een enorme behoefte aan werknemers. Omscholing kan een goede keuze zijn voor mensen die in deze crisistijd geen werk meer hebben.
Ten slotte zijn er ook altijd mensen die van hun hobby hun werk willen maken en daarvoor weer de schoolbanken inschuiven.
Wat ook de aanleiding is om je om te scholen, zeker is dat het je leven spannend houdt en je hersens fit. Je gaat weer nieuwe dingen leren en zult een hoop onbekende situaties tegen gaan komen.
Wat levert zo’n omscholing me op?
Omscholen kan je weer nieuwe energie geven in je werk. De routine waar je misschien in terecht bent gekomen maakt plaats voor nieuwe uitdagingen. Verandering van je dagelijks werk brengt iets verfrissends in je leven.
Wellicht kies je nu voor werk waar je echt blij van wordt of wat je vooral heel zinvol vindt. Dat kan ervoor zorgen dat je elke ochtend je bed uitspringt omdat je echt zin hebt in je werk. Of omdat je weet: wat ik ga doen is een vitaal beroep in deze coronacrisis, mijn werk doet er echt toe.
Het kan je veel voldoening geven om werkelijk te doen waar je al langer over nadenkt en droomt.
Omscholen met baangarantie kan een ideale keuze zijn: zowel het plezier van iets nieuws als de zekerheid dat je er straks ook werk in kunt vinden.
Wat zijn de hobbels als ik me ga omscholen?
Omscholen gaat niet vanzelf. Het gaat je tijd, geld of misschien wel allebei kosten. Het vraagt ook volhouden en doorzetten als je na een tijdje moe wordt van lange dagen werken en studeren. Of als het leven met weinig geld je na een poosje zwaar valt.
Het vraagt ook volhouden als mensen in je omgeving niet begrijpen waarom je het doet. Of zeggen dat het je niet gaat lukken omdat je 50+ bent.
Je omscholen is niet in een dag gebeurd. Hoeveel tijd en moeite het kost hangt echter af van de stap die je zet. Chirurg word je niet in een week, zelfs niet in een jaar. Maar docent gaat sneller: als zij-instromer kun je al les geven terwijl je je opleiding volgt. Ook omscholen tot verpleegkundige kan snel als je al basiskennis hebt.
Hoe pak ik dat hele omscholen aan?
Weet waarom je wilt omscholen
Weet voor jezelf waarom je gaat omscholen. Dit helpt je om het vol te houden als het na een tijdje tegenvalt.
Gaat het jou erom dat je iets doet wat je hart heeft? Laat je dan minder leiden door wat de arbeidsmarkt vraagt maar hou er rekening mee dat het financieel grotere gevolgen kan hebben. Onderzoek of je een terugval in inkomen kunt opvangen.
Als het omscholen een ‘moetje’ is om een kans te maken op een baan komt je motivatie niet vanuit jezelf maar vanuit de omstandigheden op de arbeidsmarkt. Bedenk dan hoe je jezelf gaat motiveren om vol te houden als het even tegenzit.
Denk breed
Als je je wilt omscholen, richt je dan vooral op wat je in de toekomst wilt gaan doen en houd niet te krampachtig vast aan je eerdere opleidingen of werkervaring. Omscholen betekent per definitie dat je iets anders gaat doen dus heb ook het lef om het roer zover om te gooien als nodig. Het hóeft niet drastisch maar het mag wel. Sta je elke dag op het lab en lijkt het je leuk om te gaan timmeren? Heb je een managementfunctie op kantoor maar lijkt het je leuk om een paar jaar de vrijheid van het leven als vrachtwagenchauffeur te leiden? Onderzoek de mogelijkheden en vergeet ‘hoe het hoort’.
Maak je omscholing haalbaar
Bedenk wat er haalbaar is in jouw situatie. Kun je een jaar, of misschien wel 2 met minder inkomen toe? Heb je de tijd om je fulltime aan een studie te wijden? Of moet je compromissen sluiten? Bijvoorbeeld parttime doorgaan met je huidige baan en de overige tijd besteden aan een studie?
Zijn je mogelijkheden beperkt? Laat je er toch niet te snel van weerhouden om te doen waar je zin in hebt. Zoek naar een minder ingrijpende variant. Misschien betekent omscholen voor jou een andere functie binnen het bedrijf waar je nu al werkt. Of je huidige baan parttime gaan doen en op de vrijgekomen dag(en) een andere baan of een studie oppakken.
Is het essentieel dat je snel een andere baan vindt? Laat je dan omscholen tot iets waar vraag naar is. Je kunt zelfs gaan zoeken naar omscholing met baangarantie.
Hoe beperk ik de kosten?
Een opleiding volgen kost geld. Maar er zijn gelukkig regelingen te vinden waarmee de kosten een stuk lager kunnen worden:
- Vanuit de WW zijn er mogelijkheden met behoud van uitkering.
- Voor 50-plussers zijn er vanuit de WW speciale regelingen.
- Kies je een zogenaamd ‘krapteberoep’, dan kun je in een jaar tijd worden opgeleid voor een beroep waar veel vraag naar is.
- Opleidingskosten zijn onder voorwaarden aftrekbaar voor de belasting.
- Zoek op subsidieregelingen waarmee je een deel van je opleiding kunt financieren.
- Als je het een beetje goed aanpakt wil je toekomstige baas misschien een deel van je opleiding betalen.
- Zoek een opleiding met baangarantie.
Wat als ik 50+ ben?
Op latere leeftijd kan het lastig zijn om te gaan omscholen. Leren gaat minder snel dan op je 20e. Je hebt andere verantwoordelijkheden naast je werk en nieuwe studie, zoals misschien een gezin en een hypotheek. Soms zet je omgeving vraagtekens bij de haalbaarheid van je plannen.
Er zijn echter ook altijd kansen. Wanneer je je als 50-plusser gaat omscholen tot een baan waar veel vraag naar is, neem je het heft in eigen handen en kom je terecht bij werkgevers die dolblij zijn dat je voor ze wilt werken.
Ik ben omgeschoold maar waar vind ik nu de vacatures?
Vacatures vind je via vacaturesites, LinkedIn, uitzendbureau’s en via websites van bedrijven. Je kunt op vacaturesites ook zoeken op vacatures met het trefwoord ‘omscholing’.
Zoek op de site van het UWV waar krapte is op de arbeidsmarkt. In tijden van crisis en corona gaat het overigens om hele andere sectoren dan wanneer de economie enorm groeit. Daarom is het belangrijk om je te baseren op recente informatie. Het UWV geeft op haar website actuele informatie. De website werkbladmagazine heeft ook veel tips over hoe je werk vindt.
